نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 سازمان انرژی اتمی ایران- صندوق پستی: 1339-14155، تهران - ایران

2 دانشگاه آزاد اسالمی واحد خمین، صندوق پستی: ،18831-373 استان مرکزی- ایران

چکیده

نیاز روز افزون به انرژی هسته‌ای در امور گوناگون به ویژه برای تولید برق در کنار سایر منابع نیرو، از یک سو و احتمال وقوع حوادث هسته‌ای در نیروگاه‌ها و تأسیسات هسته‌ای (علی رغم ایمنی فوق العاده این تأسیسات) از سوی دیگر  و ضرورت جبران خسارت ناشی از این گونه حوادث، که محدوده‌ی جغرافیایی یک کشور را هم نمی‌شناسد، در عصر کنونی ، امری اجتناب ناپذیرخواهد بود. از منظر حقوقی، اگر چه در کشور ما در این زمینه تا حدودی قواعد کلی و قواعد قدیمی وجود دارد، اما پاسخگوی مسائل مربوط به جبران خسارات هسته‌ای و رسیدن به یک اجماع فراگیر در زمینه‌ی هماهنگ‌سازی قوانین مسئولیت مدنی همسایگان و سایر کشور‌ها نیست؛ بنابراین به نظر میرسد کشور ناگزیر است برای شناسایی مسئول جبران خسارت هسته‌ای، تعیین میزان مبلغ حداقلی برای این مسئولیت، پوشش بیمه‌ای و غیره، حسب صلاحدید به یکی از کنوانسیون‌های مربوطه ملحق گردد. در این راستا، حال که بحث پیوستن جمهوری اسلامی ایران به«کنوانسیون 1963 وین راجع به مسئولیت مدنی در قبال خسارت هسته‌ای» در دستور کار سازمان انرژی اتمی ایران و دولت قرار دارد، مقاله حاضر با تدقیق در مفاد کنوانسیون یاد شده از یک طرف و بررسی منابع فقهی خود از سوی دیگر، به این نتیجه رسیده که هرچند با الحاق به کنوانسیون مذکور، مسئولیت مطلق بهره بردار در قبال خسارت هسته‌ای، پوشش بیمه‌ای و عدم تبعیض به نحوی پذیرفته خواهد شد، اما این کافی نبوده و حتی در خود کنوانسیون مذکور هم تدوین قانون ملی را در مواردی پیش‌بینی و مطرح می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study on Civil Liability for Nuclear Damage in the Rules and Internal Laws Considering the Accession of Country to the 1963 Uienna Convention

نویسندگان [English]

  • M.M. Hosseiny Targhi 1
  • H. Rashidi 2

1 AEOI, P.O.Box: 14155-1339, Tehran-Iran

2 Islamic Azad University Khomain, P.O.Box: 38815-171, Central Province-Iran

چکیده [English]

The increasing need for nuclear power in various fields, especially for power generation, along with other sources of energy, from one side’ and Probability of nuclear incidents in nuclear power plants and facilities (Despite High level safety of this facilities) ‘On the other hand, the need to compensate for such incidents, which is not limit to geographical scope of one country, would be inevitable in the current era. From a Legal Perspective ‘Although in our country there are some general rules on civil liability, but they are not appropriately enough and effective the issues of nuclear damage and making comprehensive consensus on the harmonization of the Civil liability of neighboring and others Countries. Therefore, the country, in accordance with the discretion of one of the relevant conventions, should identify a nuclear liability responsible, provide the minimum amount of liability for this liability, insurance coverage, etc... In this regard, while the issue of acceding of the Islamic Republic of Iran to the 1963 Vienna Convention on Civil Liability for Nuclear Damage is on the agenda of the Atomic Energy Agency and the Government the present article has analyzed although liability of the operator for nuclear damage, insurance coverage and non-discrimination will be accepted in some way. But it is not enough, and as provided in the convention, a special national law should be drafted and approved.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nuclear Civil Liability
  • Nuclear Compensation
  • Vienna Convention
  • Life
  • Property
  • Power Plant
  • Nuclear Facilities
1-     Vienna convention on civil liability for nuclear damage (1963)
2-     ر.ک فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله قاعده لاضرر
3-     Special Drawing Rights
4-     Ukraine law on civil liability for nuclear damage and its financial security
5-     Finland nuclear liability Act of 8th june 1972 as emended by the  Act of 15 septeember 1989 
6-     ر.ک: سایت معاونت آموزش دادگستری استان تهران www.ghavanin.ir
7-     LAW on civil liability for nuclear damage the parliment of romania adopts this law (law no .115/2007)
8-     ر.ک : RC.Majlis.ir
9-     INDIA the civil liability for nuclear damage act, 2010 (no .38 of 2010).
 
مراجع:
1-     القواعد الفقهیه، سید حسن بجنوردی، ج۲، ص۱۷۲۲
2-     قواعد فقه، محقق داماد، سید مصطفی، ج۱، ص۱۰۹ - جابری عرب‌لو، محسن، فرهنگ اصطلاحات فقه فارسی، صص ۳۱-۳۲
4-     شیخ طوسی، المبسوط، ج 7 ، ص 159
5-     ابن براج ، مهذب، مجموعه ینابیع الفقهیه، ج 2
11-   دکتر کاتوزیان، ناصر، ضمان قهری، مسئولیت مدنی، ناشر: دهخدا، 1362، ص 120
12-   به نقل از کاتوزیان، دکتر ناصر، همان، ص 128
13-   لطفی، اسدالله، سلسله مباحث فقهی حقوقی مسئولیت مدنی، انتشارات جاودانه، 1393، ص39
14-   انصاری، علی، حجت مبیّن، نظریه قابلیّت انتساب در حقوق مسئولیت مدنی، پژوهش های تطبیقی حقوقی، دوره 15، بهار 1390، ص19
15-   ر.ک: کاظمی- شکوفه و محمدحسینی طَرقی - مرتضی، ارتباط 1 ، ماهنامه داخلی سازمان انرژی اتمی ایران، شماره 25 ، ص 25
16-   محمدحسینی طَرقی – مرتضی، همان، شهریور 1384، شماره 13 ، ص 11
17-   رَضایی پیش رباط، دکتر ص.، مسئولیت بین المللی دولت ها در پیشگیری و جبران خسارت ناشی از فعالیت های صلح آمیز هسته ای، انتشارات خرسندی، سال 1393، صص 240 و 241
18-   ر. ک: اسکینی، دکتر ربیعا، مباحثی از حقوق تجارت بین الملل، انتشارات نشر دانش امروز، 1371، صص 254 و 255
19-   رجوع کنید به : آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور، ناشر معاونت حقوقی ریاست جمهوری، سال 1380 ، ص 1326
20-   ر.ک: محمد حسینی طَرقی، مرتضی، ارتباط ماهنامه داخلی سازمان انرژی اتمی ایران،1384 ، شماره های 9 تا 26
21-   با دینی و ناظری، اصول ویژه مسئولیت مدنی اتمی در ارتباط با قوانین داخلی، ویژه نامه همایش آشنایی با حقوق هسته ای (راهبرد نو)، نشریه علمی سازمان انرژی  اتمی ایران، تابستان 1393، ص 99.
22-   مجموعه قوانین سال 1363 ، از انتشارات روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران، ص 146
23-   روزنامه رسمی شماره 16070 مورخ 11/02/1379
24-   نظام حقوقی بین المللی مسئولیت مدنی در قبال خسارت هسته ای ، مترجم: دکتر ص. رَضایی پیش رباط . ص 27
25-    ر.ک: محمدحسینی طَرقی، مرتضی، ماهنامه ارتباط، همان ، ص 11
عبداللهی پور، اصول، مبانی و بایسته‌های حقوق هسته‌ای و ضرورت اعمال آن در ساختار حقوق کشور، راهبرد نور (نشریه بسیج علمی سازمان انرژی اتمی ایران) ویژه نامه آشنایی با حقوق هسته‌ای، تابستان 1393، ص 15.